Demokrasi

Nişanyan sözlükte belirttiği üzre demokrat'daki -krat, Sokrat, Hipokrat gibi eski Yunan isimlerindeki krat aynı: güçlü, sağlam, pek demek. İngilizce versiyonu "hard" ki Germen isimleri Richard, Gerhard da Hint Avrupa aslına dayanarak aynı mantıkta işliyor.

Demokrasi kelimesini Türkçe'ye, sanki eski Türkçe'de karşılığı olamazmış gibi Arapça yoluyla çeviriyoruz: halk iktidarı. Ve elbette böyle uzun izah gibi bir çeviri yerine tabirin aslını kulanıyoruz. Hani diyorum ki, bunu eski Türkçe yalın bir hale çevirsek:

demos: HintAvrupa kökünde da- bölmek, paylaştırmak olduğuna göre Aramî asıllı halk sözcüğü aslında bunun tam karşılığıdır. Arapça halk etmek (yaratmak) da aslında ilk Samî kökünden pay etmekten anlam kaymasına uğramıştır. Türkçe'de ulus kelimesi Moğolcadır fakat, Türkçe ülüş kelimesinden gelir. Bu da ül- (üleştirmek, paylaştırmak) kökünden geldiği için Moğolca olmakla beraber (halk'ın Aramice olması gibi) tam karşılıktır. Lakin (olmazsa) Türkçe ülke de denebilir.

-krat, -krasi: İktidar, güç, gibi zorlama kelimeleri bir yana bırakırsak Türkçe karşılık pek'tir. Berk, pek kelimesinin daha eski bir varyasyonudur. Zira Richard, Leonard gibi Türkçe'de de -berk ile biten isimler var.

Öyleyse,
demokrasi: uluspekliği/ ulusberkliği
demokrat: uluspek/ ulusberk